Ο πολιτικός χάρτης της αντιπολίτευσης βρίσκεται σε φάση ανασχηματισμού. Με την κυβέρνηση Μητσοτάκη να κυριαρχεί δημοσκοπικά, οι εξελίξεις στο χώρο των κομμάτων της αντιπολίτευσης θυμίζουν πολιτική κινούμενη άμμο, όπου πρόσωπα, ισορροπίες και στρατηγικές αναδιατάσσονται με ταχύτητα και ένταση.
Του Βαγγέλη Αποστολίδη
Η παραίτηση του Αλέξη Τσίπρα από την κοινοβουλευτική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ αποτέλεσε τη σπίθα που άναψε μια ευρύτερη αναδιάταξη δυνάμεων. Στο παρασκήνιο, επιχειρηματικά και εκδοτικά συμφέροντα που επιδιώκουν την πολιτική φθορά του πρωθυπουργού φαίνεται να κινούνται συντονισμένα, επενδύοντας σε νέα σχήματα και νέα πρόσωπα. Ο στόχος είναι σαφής: η αποδόμηση της σταθερότητας που συμβολίζει ο Κυριάκος Μητσοτάκης και η επαναφορά ενός πιο ρευστού πολιτικού σκηνικού, ικανού να επιφέρει πολιτικό χάος, αλλά κυβερνήσεις της αρεσκείας της διαπλοκής.
Ο Τσίπρας και το στοίχημα της “επιστροφής”
Ο Αλέξης Τσίπρας, ο άνθρωπος που έφερε τον ΣΥΡΙΖΑ από το 4% στην εξουσία και στη συνέχεια στην ήττα, επιχειρεί ένα νέο ξεκίνημα. Η παραίτησή του από τον ΣΥΡΙΖΑ αποτέλεσε το οριστικό τέλος ενός κόμματος που ήδη βρισκόταν σε ελεύθερη πτώση. Η επόμενη μέρα για τον ίδιο είναι προδιαγεγραμμένη: ένα νέο πολιτικό εγχείρημα, πιθανότατα στις αρχές του νέου έτους, που θα επιχειρήσει να επανασυσπειρώσει τον κατακερματισμένο χώρο της Αριστεράς γύρω από το πρόσωπό του.
Το πρόβλημα είναι ότι τα δεδομένα του 2025 δεν θυμίζουν το 2012. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πως ο Τσίπρας αδυνατεί να προσελκύσει την κεντρώα ψήφο. Το νέο του κόμμα, σύμφωνα με ποιοτικές μετρήσεις, δύσκολα θα ξεπεράσει το 10%. Παρά τις διεθνείς συμβουλευτικές ομάδες και την προσπάθεια «επανεφεύρεσης» της πολιτικής του περσόνας, ο πρώην πρωθυπουργός φαίνεται εγκλωβισμένος στην ίδια αντισυστημική αφήγηση που οδήγησε τον ΣΥΡΙΖΑ στην παρακμή.
Το ερώτημα είναι αν το εγχείρημα Τσίπρα θα καταφέρει να απορροφήσει τους παλιούς του συντρόφους ή αν θα γεννήσει μια νέα εσωκομματική πολυδιάσπαση. Ήδη πρόσωπα όπως ο Νίκος Παππάς, η Ρένα Δούρου ή ο Παύλος Πολάκης φαίνεται να βρίσκονται εκτός πλάνου, ενώ οι σχέσεις με τον Σωκράτη Φάμελλο παραμένουν εύθραυστες. Έτσι, η «επανίδρυση» του ΣΥΡΙΖΑ μοιάζει περισσότερο με ανακύκλωση του παρελθόντος παρά με ανανέωση.
ΠΑΣΟΚ: Ο χαμένος ρόλος της υπεύθυνης αντιπολίτευσης
Αν ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται σε κρίση ταυτότητας, το ΠΑΣΟΚ βρίσκεται σε κρίση στρατηγικής. Ο Νίκος Ανδρουλάκης, αν και αναδείχθηκε αρχικά σε πόλο σταθερότητας, δείχνει να μην αξιοποιεί τη συγκυρία. Αντί να κεφαλαιοποιήσει τη φθορά του ΣΥΡΙΖΑ και να εμφανιστεί ως ο αξιόπιστος αντίπαλος της κυβέρνησης, παρακολουθεί παθητικά την πολιτική σκακιέρα να αναδιαμορφώνεται γύρω του.
Η εσωκομματική κόπωση είναι εμφανής. Οι παλιοί μηχανισμοί, με εκπροσώπους όπως ο Μιχάλης Καρχιμάκης, έχουν επανέλθει στο προσκήνιο, ενισχύοντας την εικόνα ενός κόμματος που νοσταλγεί το παρελθόν του αλλά αδυνατεί να σχεδιάσει το μέλλον του. Οι φωνές εντός του ΠΑΣΟΚ που ζητούν αλλαγή ηγεσίας πληθαίνουν, ενώ στελέχη όπως ο Παύλος Γερουλάνος ή ο Πάρις Κουκουλόπουλος προειδοποιούν ότι αν δεν υπάρξει στροφή μέχρι το τέλος του χρόνου, το κόμμα κινδυνεύει να βρεθεί στην τέταρτη θέση των δημοσκοπήσεων.
Ενδεικτικό της σύγχυσης είναι η πρόταση του δημάρχου Αθηναίων, Χάρη Δούκα, για διάλογο με κόμματα στα αριστερά του ΠΑΣΟΚ, ακόμα και με το υπό ίδρυση κόμμα του Τσίπρα — μια πρόταση που περισσότερο αναδεικνύει τη στρατηγική αμηχανία παρά τη διάθεση συνεννόησης.
Η νέα “αντισυστημική” απειλή: Το ενδεχόμενο Καρυστιανού
Μέσα σε αυτή τη ρευστότητα, εμφανίζεται ένας νέος παράγοντας: το λεγόμενο «κόμμα των Τεμπών» υπό τη Μαρία Καρυστιανού. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ένα πολιτικό σχήμα διαμαρτυρίας, χωρίς σαφή ιδεολογική ταυτότητα αλλά με έντονο αντισυστημικό φορτίο, μπορεί να συγκεντρώσει σημαντικά ποσοστά, ακόμα και πάνω από 14%, με δυνητική επιρροή που αγγίζει το 30%.
Η Καρυστιανού φαίνεται να εκφράζει ένα ευρύτερο κύμα αγανάκτησης, το οποίο δεν εμπιστεύεται ούτε την κυβέρνηση ούτε την υπάρχουσα αντιπολίτευση. Αν τελικά προχωρήσει στη δημιουργία κόμματος, θα προκαλέσει πολιτικό σεισμό: θα αποσπάσει ψηφοφόρους από τον ΣΥΡΙΖΑ, θα περιορίσει το ΠΑΣΟΚ, θα απειλήσει κόμματα όπως η Ελληνική Λύση και η Πλεύση Ελευθερίας και θα αλλάξει τους υπολογισμούς ακόμη και στο δεξιό άκρο του φάσματος, όπου κινείται ο Αντώνης Σαμαράς.
Συμπέρασμα: Η σταθερότητα δοκιμάζεται εκ των έσω
Το πολιτικό τοπίο της αντιπολίτευσης δεν είναι απλώς κατακερματισμένο — είναι κατακερματισμένο με πρόθεση. Ορισμένα ισχυρά κέντρα επιδιώκουν να αποδυναμώσουν την κυβερνητική σταθερότητα, όχι μέσω μιας αξιόπιστης εναλλακτικής πρότασης, αλλά μέσω της φθοράς, της αστάθειας και της ανακύκλωσης προσώπων και σχημάτων που ήδη έχουν κριθεί από την Ιστορία.
Η χώρα, μετά από μια δεκαετία κρίσης, χρειάζεται πολιτική σοβαρότητα, όχι νέους πειραματισμούς. Αν όμως η αντιπολίτευση επιμείνει σε προσωπικές στρατηγικές και μικροπολιτικές επιδιώξεις, τότε το πολιτικό σύστημα συνολικά κινδυνεύει να επιστρέψει σε μια περίοδο θεσμικής αβεβαιότητας — και αυτή τη φορά χωρίς δικαιολογία.