Η παραίτηση του Αλέξη Τσίπρα από τη βουλευτική του ιδιότητα αποτέλεσε το πρώτο καθοριστικό βήμα προς την ίδρυση ενός νέου πολιτικού φορέα στον χώρο της προοδευτικής Κεντροαριστεράς. Η αποχώρησή του από τα έδρανα της Βουλής ήταν, για πολλούς, αναμενόμενη. Εδώ και καιρό είχε εκμυστηρευτεί σε συνομιλητές του ότι δεν σκόπευε να κάνει χρήση του προνομίου που δίνεται στους πρώην πρωθυπουργούς να εκλέγονται χωρίς σταυρό. Το μόνο που απέμενε ήταν ο χρόνος της ανακοίνωσης.
Του Βαγγέλη Αποστολίδη
Ο Τσίπρας επέλεξε να παραιτηθεί την ημέρα έναρξης της νέας Κοινοβουλευτικής Συνόδου, μια κίνηση που, σύμφωνα με πολιτικούς παρατηρητές, δεν ήταν καθόλου τυχαία. Πίσω από την απόφασή του διακρίνονται πέντε βασικοί λόγοι:
1. Απελευθέρωση από τις πιέσεις και οργάνωση του νέου εγχειρήματος
Το τελευταίο διάστημα, οι πιέσεις από συνεργάτες, βουλευτές, δημοσιογράφους και φίλους ήταν ασφυκτικές. Όλοι ρωτούσαν: «Τι θα κάνει ο Αλέξης; Πότε θα ανακοινώσει κόμμα;». Η αποχώρησή του του επιτρέπει πλέον να κινηθεί χωρίς περιορισμούς. Ελεύθερος από τις εσωκομματικές δεσμεύσεις του ΣΥΡΙΖΑ, μπορεί να πραγματοποιεί επαφές με στελέχη του ευρύτερου προοδευτικού χώρου, ακόμα και εν κρυπτώ, χωρίς να θεωρείται «αντάρτης».
Η συναισθηματική αποδέσμευση από το κόμμα που ίδρυσε και υπηρέτησε για σχεδόν δύο δεκαετίες ήταν κρίσιμη. Πλέον, μπορεί να χαράξει τη νέα του πολιτική πορεία χωρίς εσωτερικές ενοχές ή βαρίδια.
2. Η καθυστέρηση άρχισε να τον φθείρει πολιτικά
Η παρατεταμένη αμφισημία για τις προθέσεις του έβλαπτε και τον ίδιο και τον ΣΥΡΙΖΑ. Από τη μία, ο Τσίπρας απέφευγε να δηλώσει ευθέως ότι θα ιδρύσει νέο κόμμα· από την άλλη, στενοί συνεργάτες του διέρρεαν το αντίθετο. Το αποτέλεσμα; Η δημοσκοπική κατάρρευση του ΣΥΡΙΖΑ συνεχίστηκε, η προοδευτική αντιπολίτευση κατακερματίστηκε, ενώ η κυβέρνηση κέρδιζε πολύτιμο πολιτικό χρόνο.
Ο ίδιος φάνηκε να αντιλαμβάνεται πως η αναποφασιστικότητα ενίσχυε την εικόνα πολιτικής ασάφειας, απογοήτευε τους υποστηρικτές του και ενίσχυε τους επικριτές του εντός και εκτός ΣΥΡΙΖΑ.
3. Πολιτικό μήνυμα απονομιμοποίησης της παρούσας Βουλής
Επιλέγοντας να παραιτηθεί την ημέρα έναρξης της Κοινοβουλευτικής Συνόδου, ο Τσίπρας θέλησε να στείλει ένα ηχηρό μήνυμα: η σημερινή Βουλή έχει χάσει την εμπιστοσύνη των πολιτών, λόγω της διαχείρισης σοβαρών σκανδάλων όπως του ΟΠΕΚΕΠΕ και της τραγωδίας στα Τέμπη.
Στη δήλωσή του σημείωσε χαρακτηριστικά:
«Δεν μπορώ και δεν θέλω να συμμετέχω τυπικά σε μια Βουλή που, δημοκρατικά απογυμνωμένη, με ευθύνη κυρίως της πλειοψηφίας, αδυνατεί να επιτελέσει τον ρόλο που το Σύνταγμα επιτάσσει και οι πολίτες απαιτούν».
Με αυτόν τον τρόπο, επιχειρεί να συνδεθεί με την «γκρίζα ζώνη» των αναποφάσιστων και τους πολίτες που απέχουν συνειδητά από το σημερινό πολιτικό σκηνικό.
4. Στρατηγικός αιφνιδιασμός των «αντιπάλων»
Η παραίτηση Τσίπρα αιφνιδίασε στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, της Νέας Αριστεράς και της Κεντροαριστεράς που επιχειρούν να συγκροτήσουν μέτωπα ή εκλογικές συνεργασίες για να τον προλάβουν. Στελέχη όπως οι Φάμελλος, Χαρίτσης, Λούκα Κατσέλη, Τεμπονέρας και Ανδρουλάκης καλούνται τώρα να επαναξιολογήσουν τις κινήσεις τους, καθώς το πολιτικό ρολόι επιταχύνεται.
Όσοι δεν συμπεριλαμβάνονται στο νέο πολιτικό σχέδιο Τσίπρα –είτε λόγω «τοξικότητας» είτε λόγω ασυμβατότητας με το πολιτικό του rebranding– μάλλον θα επιλέξουν την αντιπαράθεση.
5. Ανταγωνισμός στο κέντρο και η ανάγκη επίσπευσης
Ο πρώην πρωθυπουργός γνωρίζει καλά ότι ένα μέρος του εκλογικού σώματος το διεκδικούν και άλλοι πρώην πρωθυπουργοί – όπως ο Αντώνης Σαμαράς και, εμμέσως, η πρόεδρος του νεοσύστατου κόμματος Μαρίας Καρυστιανού. Η είσοδός τους στο πολιτικό προσκήνιο επιτάχυνε τις αποφάσεις του, προκειμένου να προλάβει τον κατακερματισμό της δεξαμενής των κεντρώων και προοδευτικών ψηφοφόρων.
Το επόμενο βήμα: Βιβλίο, Ινστιτούτο, Ομιλίες και Κόμμα
Η έκδοση του βιβλίου του Αλέξη Τσίπρα αναμένεται να λειτουργήσει ως εισαγωγή στο πολιτικό του come back. Όπως λέγεται, ο τίτλος και το περιεχόμενο θα σηματοδοτούν τη νέα του ταυτότητα. Οι εκδόσεις Gutenberg, σύμφωνα με πληροφορίες, έχουν ήδη δεχθεί πολυάριθμες παραγγελίες.
Παράλληλα, θα ενισχύσει τη λειτουργία του Ινστιτούτου του, θα πραγματοποιήσει επιλεγμένες παρεμβάσεις σε διεθνή μέσα και πανεπιστήμια (όπως στη Σορβόνη), ενώ μετά τις παρουσιάσεις του βιβλίου –τοποθετούνται χρονικά στον Δεκέμβριο– αναμένεται η ανακοίνωση του νέου κόμματος, πιθανότατα με ένα «μανιφέστο αλλαγής», στα πρότυπα της Διακήρυξης της 3ης Σεπτέμβρη του ΠΑΣΟΚ το 1974.
Ένας νέος φορέας για μια «Νέα Μεταπολίτευση»
Ο Τσίπρας φιλοδοξεί να εκφράσει τη μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία, που –όπως ο ίδιος αναφέρει– «ασφυκτιά σε ένα καθεστώς γενικευμένης διαφθοράς, που γεννά ανισότητες και αδικία». Στόχος του είναι η οικοδόμηση ενός νέου φορέα Πολιτικής Αλλαγής, σε μια εποχή που –όπως δηλώνει– «η πατρίδα βρίσκεται σε οικονομικό, πολιτικό, γεωστρατηγικό και, πρωτίστως, ηθικό αδιέξοδο».
Το μήνυμα του προς τις δημοκρατικές δυνάμεις είναι ξεκάθαρο:
«Αν δεν μπορούν όσοι έχουν την ευθύνη της αντιπολίτευσης να παραμερίσουν τις ιδιοτέλειές τους, τότε πρέπει να γίνουμε εμείς η αλλαγή που προσδοκούμε».
Η αναταραχή που επικρατεί στα κομματικά επιτελεία του ΠΑΣΟΚ αλλά καιτης ελάσσονος Αντιπολίτευσης ( πρωτίστως στο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και σε Νέα Αριστερά, Πλεύση Ελευθερίας, Μέρα 25) αποτυπώνει τον αντίκτυπο της κίνησης Τσίπρα, ενώ για την Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας δεν φαίνεται κάποια ανησυχία, το αντίθετο μάλιστα όπως σημειώνουν στελέχη της Παράταξης, καθώς ο Αλέξης Τσίπρας παρά το επιχειρούμενο rebranding, έχει βεβαρημένο πολιτικό παρελθόν από την δραματική κυβερνητική του θητεία 2015-19. Οι εξελίξεις ωστόσο ενδέχεται να επιταχυνθούν, όχι μόνο για τον ίδιο, αλλά και για τους δυνητικούς του αντιπάλους – εντός και εκτός Βουλής. Πολλά θα εξαρτηθούν από τη δυναμική που θα αποκτήσει το νέο του εγχείρημα και τη θέση που θα επιλέξει να πάρει στην επόμενη πολιτική πράξη.