Σε δημόσια διαβούλευση βρίσκεται το σχέδιο νόμου του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου με τίτλο: «Αναμόρφωση πλαισίου και διαδικασιών επιστροφών πολιτών τρίτων χωρών».
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του υπουργείου, το νομοσχέδιο ενισχύει σημαντικά το θεσμικό πλαίσιο της χώρας απέναντι στην παράνομη μετανάστευση και επικαιροποιεί την ελληνική νομοθεσία βάσει της ευρωπαϊκής Οδηγίας 2008/115/ΕΚ.
Στόχος είναι να διαμορφωθούν αποτελεσματικοί κανόνες και διαδικασίες για την επιστροφή πολιτών τρίτων χωρών που διαμένουν παράνομα, υιοθετώντας και τις κατευθύνσεις του υπό συζήτηση νέου ευρωπαϊκού κανονισμού επιστροφών. Η παρέμβαση αυτή έρχεται να καλύψει τα διαπιστωμένα κενά εφαρμογής του προηγούμενου πλαισίου, δίνοντας έμφαση στην αποτροπή κατάχρησης των διαδικασιών ασύλου και στην ενίσχυση της έννομης τάξης.
Στο σχέδιο νόμου επικαιροποιούνται οι ορισμοί σύμφωνα με τις κατευθύνσεις του ευρωπαϊκού κανονισμού. Η έννοια της «χώρας επιστροφής» διευρύνεται, ώστε να περιλαμβάνει όχι μόνο τη χώρα καταγωγής, αλλά και τη χώρα συνήθους διαμονής, την ασφαλή τρίτη χώρα -όπως ορίζεται στον νόμο 4939/2022- και την πρώτη χώρα ασύλου, στις περιπτώσεις όπου η αίτηση διεθνούς προστασίας έχει απορριφθεί ως απαράδεκτη για αυτούς τους λόγους. Παράλληλα, αυστηροποιούνται τα κριτήρια που συνιστούν «κίνδυνο διαφυγής». Στα νέα αντικειμενικά κριτήρια περιλαμβάνονται η απουσία γνωστής κατοικίας, η εγκατάλειψη ή μεταβολή τόπου διαμονής χωρίς ενημέρωση των Αρχών, καθώς και η άρνηση υποβολής σε βιομετρική ή άλλη ταυτοποίηση.
– Οικειοθελής αναχώρηση με αυστηρότερους όρους
Οι προθεσμίες για οικειοθελή αναχώρηση μειώνονται: από 25 ημέρες, που ισχύουν σήμερα, σε 14 ημέρες, ενώ η παράταση για εξαιρετικούς λόγους μειώνεται από 120 σε 60 ημέρες. Εισάγεται, επιπλέον, η δυνατότητα επιβολής ηλεκτρονικής επιτήρησης στους υπόχρεους κατά την προθεσμία οικειοθελούς αναχώρησης.
– Απαγόρευση εισόδου με μεγαλύτερη διάρκεια
Το νομοσχέδιο προβλέπει ως υποχρεωτικό λόγο απαγόρευσης εισόδου στη χώρα την ύπαρξη κινδύνου για τη δημόσια τάξη, τη δημόσια υγεία και την εθνική ασφάλεια. Η διάρκεια της απαγόρευσης επεκτείνεται από τα 5 στα 10 έτη, με δυνατότητα περαιτέρω παράτασης για ακόμη 5 έτη.
– Ποινικοποίηση της παράνομης παραμονής
Η παραμονή στη χώρα μετά την ολοκλήρωση της διοικητικής διαδικασίας επιστροφής καθίσταται ποινικό αδίκημα. Η προβλεπόμενη ποινή είναι τουλάχιστον τρία έτη φυλάκισης και πρόστιμο 10.000 ευρώ. Η ποινή δεν θα μπορεί να μετατραπεί ή να ανασταλεί. Προβλέπεται, ωστόσο, η δυνατότητα αναστολής της εκτέλεσης της ποινής, εφόσον ο καταδικασμένος δηλώσει εκούσια αναχώρηση, με την αναστολή να τίθεται σε ισχύ από την ημέρα αποχώρησής του από τη χώρα. Οι επιλογές όσων παραμένουν παράνομα περιορίζονται σε δύο: είτε επιστροφή είτε έκτιση της ποινής.
– Διοικητική κράτηση και επιβολή αυστηρότερων ποινών
Επεκτείνονται οι λόγοι κράτησης ώστε να καλύπτουν και θέματα εθνικής ασφάλειας, ενώ ρητά ορίζεται πως η κράτηση δεν αναστέλλεται λόγω υποβολής αντιρρήσεων. Η μέγιστη διάρκεια κράτησης αυξάνεται από 18 μήνες σε 24, με επανεξέταση κάθε έξι μήνες.
Αυξάνονται τα πρόστιμα για όσους επανέρχονται παράνομα στη χώρα, από τις 3.000-10.000 ευρώ σε 10.000-30.000 ευρώ. Αντίστοιχα, για παράνομη είσοδο τα όρια της ποινής αυξάνονται από τουλάχιστον 3 μήνες σε τουλάχιστον 2 έτη και για επιβαρυντικές περιπτώσεις από 6 μήνες σε τουλάχιστον 3 έτη. Τα χρηματικά πρόστιμα για τις ίδιες πράξεις αυξάνονται από 1.500 σε 5.000 ευρώ και για επιβαρυντικές περιπτώσεις από 3.000 σε 10.000 ευρώ.
– Περιορισμός πρόσβασης σε άδειες διαμονής
Περιορίζεται η δυνατότητα υποβολής μεταγενέστερων αιτήσεων διεθνούς προστασίας και καταργείται η πρόβλεψη χορήγησης άδειας διαμονής σε όσους έχουν διαμείνει παράνομα στη χώρα επί επτά χρόνια.
Το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου υπογραμμίζει ότι η νομοθετική αυτή πρωτοβουλία έχει στόχο να αποκαταστήσει την ισορροπία μεταξύ σεβασμού των δικαιωμάτων και διαφύλαξης της έννομης τάξης, της κοινωνικής συνοχής και της εθνικής ασφάλειας.
Η δημόσια διαβούλευση διεξάγεται στην πλατφόρμα opengov.gr και θα παραμείνει ανοιχτή για σχόλια και προτάσεις των πολιτών.
Θάνος Πλεύρης
«Επιστροφή ή φυλακή αν απορριφθεί το άσυλο»
Για τις τρεις βασικές αλλαγές που φέρνει το νέο νομοσχέδιο μίλησε χθες ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Θάνος Πλεύρης, στο ΟΡΕΝ: «Πρώτον, πια έχουμε αυτοτελές ποινικό αδίκημα που τιμωρείται με φυλάκιση χωρίς αναστολή, όταν σου απορριφθεί το άσυλο και παραμείνεις στη χώρα. Αρα, ο μετανάστης θα πηγαίνει από τη δομή στο αυτόφωρο, θα καταδικάζεται και θα μπαίνει φυλακή. Θα έχει μια δυνατότητα να συνεργαστεί και να φύγει από τη χώρα. Δεύτερον, καταργείται κάθε νομιμοποίηση μεταναστών. Πλέον, άπαξ και μπεις παράνομα στη χώρα, θα είσαι πάντοτε παράνομα. Τρίτον, μας δίνεται η δυνατότητα ηλεκτρονικής παρακολούθησης με το βραχιολάκι», είπε χαρακτηριστικά. Οσο για την Κρήτη και για την επικείμενη δημιουργία δομής στο νησί, σημείωσε: «Φυλακή δεν είναι. Το ότι του περιορίζεις την κυκλοφορία είναι υπέρ των τοπικών κοινωνιών. Να μην κυκλοφορεί κόσμος που δεν ξέρεις ποιες είναι οι προθέσεις του».