Ένας από τους μεγαλύτερους προφήτες του Ισραήλ και της Παλαιάς Διαθήκης, που προείπε την έλευση του Χριστού στη Γη. Η μνήμη του γιορτάζεται από τη Χριστιανοσύνη στις 20 Ιουλίου.
Ο Ηλίας (Ελιγιαχού και Ελιγιά στα Εβραϊκά) καταγόταν από τη Θέσβη της περιοχής Γαλαάδ και έζησε τον 9ο π.Χ. αιώνα κατά την περίοδο της βασιλείας των Αχαάβ και Οχοζία. Ήταν γιος του Σωβάκ και ανήκε στη φυλή του Ααρών. Όταν γεννήθηκε, ο πατέρας του είδε μία θεία οπτασία. Δύο άνδρες λευκοφορεμένοι τον ονόμαζαν Ηλία, τον σπαργάνωναν με φωτιά και του έδιναν φλόγα να φάει. Τότε, ο πατέρας του πήγε στα Ιεροσόλυμα και περιέγραψε την οπτασία στους ιερείς. Εκείνοι του είπαν ότι ο γιος του θα γίνει προφήτης και θα κρίνει το Ισραήλ με δίκοπο μαχαίρι και φωτιά.
Ο Ηλίας άσκησε το προφητικό του χάρισμα επί 25 έτη. Προφήτευσε την έλευση του Χριστού στη Γη, 816 χρόνια πριν από τη γέννησή του. Προικισμένος με θαυματουργή δύναμη, αγωνίστηκε με ζήλο και αυταπάρνηση για την εξύψωση της λατρείας του Θεού, καταπολέμησε με πάθος την ειδωλολατρία και προσπάθησε με τον λόγο του να εξυγιάνει τον ηθικό βίο του λαού του. Ήταν τόσο μεγάλη η πίστη του, που κατέβασε τρεις φορές φωτιά από τον ουρανό, σταμάτησε τη βροχή και ανάστησε νεκρούς. Με τη φωτιά, μάλιστα, έκαψε τους στρατιώτες που είχε στείλει ο βασιλιάς Οχοζίας για να τον συλλάβουν.
Στο όρος Χωρήβ απέκτησε εμπειρία θεοφανείας (είδε τον ίδιο τον Θεό), διέσχισε τον Ιορδάνη με τη μηλωτή του.
Ήρθε σε ανοιχτή σύγκρουση με τον τότε βασιλιά του Ισραήλ Αχαάβ και την βασίλισσα Ιεζάβελ καθώς τους κατέκρινε για την απομάκρυνσή τους από τον Θεό και την στροφή στα είδωλα και τη λατρεία του Βάαλ και της Αστάρτης με αποτέλεσμα να τον κυνηγήσουν για να τον σκοτώσουν. Ο Προφήτης Ηλίας κατέφυγε στην κορυφή του όρους Κάρμηλος, όπου η Θεία Πρόνοια φρόντισε και ανελήφθη στον ουρανό με πύρινο άρμα. Επίσης, παρέστη στη Μεταμόρφωση του Χριστού μαζί με τον Μωυσή. Ο μεν Ηλίας συμβόλιζε τους Δικαίους εν Κυρίω , ενώ ο Μωϋσής συμβόλιζε τον Θεϊκό Νόμο.
Ωστόσο ο Προφήτης Ηλίας ως Ζων στους Ουρανούς, θα λάβει ενεργό ρόλο στους Έσχατους Καιρούς πριν την Δευτέρα Παρουσία.
Απολυτίκιο
Ο ένσαρκος Άγγελος, των Προφητών η κρηπίς, ο δεύτερος Πρόδρομος, της παρουσίας Χριστοῦ, Ηλίας ο ένδοξος, άνωθεν καταπέμψας, Ελισαίω την χάριν, νόσους αποδιώκει, και λεπρούς καθαρίζει, διο και τοις τιμώσιν αυτόν, βρύει ιάματα.
Λαογραφία
O Προφήτης Ηλίας, σχετίζεται από τους αγρότες με τα μετεωρολογικά φαινόμενα. Σχετική η παροιμία «Ο Αηλιάς κόβει σταφύλια και η Αγιά Μαρίνα σύκα». Τα ξωκλήσια του χτίζονται σε υψώματα και βουνοκορφές και πανηγυρίζονται με ιδιαίτερη πολυκοσμία κάθε χρόνο. Σε πολλά μέρη, ο πανηγυρισμός συνοδεύεται και με το άναμμα λατρευτικών πυρών, όπως στο ξωκλήσι του στην κορυφή του Ταϋγέτου.
Σύμφωνα με τους λαογράφους, η λατρεία του προφήτη Ηλία στις κορυφές των βουνών θεωρείται κατάλοιπο της αρχαίας ελληνικής θρησκείας. Ο σημαντικός αυτός προφήτης της Παλαιάς Διαθήκης και άγιος του Χριστιανισμού ταυτίστηκε με τον Ήλιο, με τον οποίο έχει ηχητική ομοιότητα στο όνομα, και ο Ήλιος ταυτιζόταν εν μέρει με τον Δία, ο οποίος ως θεός των μετεωρολογικών φαινομένων, λατρευόταν σε κορυφές βουνών.
Επίσης τα ξωκλήσια του Προφήτη Ηλία σε κορυφές υψωμάτων σχετίζεται με την υφαρπαγή του από τον Κύριο στο όρος Κάρμηλος.
Ευάγγελος Αποστολίδης
Θεολόγος, Οικονομολόγος, Καθηγητής Β’Βάθμιας Εκπαίδευσης