Η εκλογή Πιερρακάκη στην προεδρία του Eurogroup ανοίγει τον δρόμο και για την ηγεσία του ESM, δίνοντας στην Ελλάδα ρόλο συντονιστή και πιστωτή στην ευρωζώνη – Μια ιστορική ανατροπή, από χώρα διάσωσης σε θεσμικό πυλώνα σταθερότητας – Πιερρακάκης από το βήμα της Βουλής: Γυρίζω από τις Βρυξέλλες με μια τιμή και νίκη της Πατρίδας
Η προεδρία του Eurogroup ανοίγει την πόρτα και σε έναν ακόμη κρίσιμο ρόλο για τον Κυριάκο Πιερρακάκη: αυτόν του επικεφαλής στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM) καθώς οι δύο ρόλοι συνδέονται θεσμικά.
Αυτό σημαίνει ότι ο Έλληνας υπουργός δεν αναλαμβάνει μόνο τον συντονισμό των οικονομικών πολιτικών της Ευρωζώνης, αλλά αποκτά και τον θεσμικό έλεγχο του μηχανισμού που διαχειρίζεται δάνεια και εργαλεία στήριξης όλων των κρατών-μελών.
Πρακτικά, ο Κυριάκος Πιερρακάκης ως νέος επικεφαλής του ESM θα έχει λόγο σε θέματα χρηματοδότησης, αναδιάρθρωσης χρέους και παρακολούθησης προγραμμάτων οικονομικής προσαρμογής και σταθερότητας. Αλλά και συμβολικά, η Ευρώπη δημιούργησε πριν μια δεκαετία τον ESM για να σώσει την Ελλάδα, αλλά το 2026 η Ελλάδα ηγείται του ESM!
Η ελληνικό «μάθημα»
Η Ελλάδα έτσι, από αποδέκτης βοήθειας μετατρέπεται σε… αρχιτέκτονα διάσωσης άλλων κρατών, όταν και εφόσον χρειαστεί.
Το «μάθημα» της ελληνικής κρίσης φαίνεται αποδείχθηκε βασικό κριτήριο της επιλογής του Έλληνα υποψηφίου Κυριάκου Πιερρακάκη, για την Προεδρία του Συμβουλίου υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης. Όπως ο ίδιος τόνισε στην πρώτη του δημόσια δήλωση ως Πρόεδρος του Eurogroup «το μάθημα δεν είναι καθαρά εθνικό, είναι θεμελιωδώς ευρωπαϊκό».
Ποιο είναι το «μάθημα»; Πώς μια ιστορία «απόλυτης καταστροφής», όπου η Ελλάδα ήταν «πιο κακός μαθητής» των Μνημονίων στα οποία μπήκε πρώτη και βγήκε τελευταία και καταϊδρωμένη, μετατρέπεται πλέον στο μεγάλο “success story” της Ευρώπης, για τις αντοχές, τις ευελιξίες, τις αναβαθμίσεις, τα πλεονάσματα, τις αποπληρωμές χρέους (και όλα αυτά ταυτόχρονα με ανάπτυξη, πολιτική σταθερότητα και παροχές) που βλέπουν στη χώρα μας, την ώρα που μεγάλες oικονομίες «γονατίζουν» υπό αντίξοες συνθήκες
Μέγας-πιστωτής της Ελλάδας με Έλληνα Πρόεδρο
Πρακτικά η εκλογή Πιερρακάκη στην προεδρία του Εurogroup φέρνει τον Έλληνα υπουργό Οικονομικών και στο τιμόνι του μηχανισμού που «γεννήθηκε» εξ αιτίας της ελληνικής κρίσης και ο οποίος, μαζί με τον προκάτοχό του EFSF (το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητος του οποίου αποτελεί την μετεξέλιξη και ουσιαστικά διοικούνται από κοινού), χορήγησαν στη χώρα μας δάνεια ύψους άνω των 200 δισ. ευρώ!
Αρχικά ο EFSF δημιουργήθηκε για την Ελλάδα επειδή δεν υπήρχε Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο που να αναλαμβάνει διασώσεις όπως το ΔΝΤ. Σύντομα όμως εξελίχθηκε σε μόνιμο Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης όταν -μετά τη χώρα μας- ζητούσαν βοήθεια Κύπρος, Ισπανία, Ιρλανδία και Πορτογαλία. Ενώ στη συνέχεια ο ΕΜΣ/ESM ανέλαβε και δάνεια βοήθειας τρισεκατομμυρίων ευρώ, για όλη την Ευρώπη, μετά την περίοδο της πανδημίας και της παγκόσμιας ύφεσης 2020-2023.
Η ιστορία γράφει έτσι μια από τις πιο εντυπωσιακές ανατροπές της. Η Ελλάδα, που για χρόνια βρισκόταν στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους ως αποδέκτης προγραμμάτων στήριξης εκατοντάδων δισεκατομμυρίων ευρώ, αναλαμβάνει σήμερα την ηγεσία του ίδιου μηχανισμού που τη διέσωσε. Κα ο Κυριάκος Πιερρακάκης θα είναι ταυτόχρονα πρόεδρος του Eurogroup και του ESM, του οργάνου που σχεδιάζει και εφαρμόζει προγράμματα διάσωσης για χώρες και τράπεζες σε κρίση.
Τι σημαίνει για την Ελλάδα η ηγεσία του ESM
Ωστόσο ο Κυριάκος Πιερρακάκης θα έχει πλέον θεσμικό ρόλο και επιρροή και από πλευράς του πιστωτή, για τη διαχείριση των δανείων που έλαβε και η χώρα μας, στο πλαίσιο των προγραμμάτων που εφάρμοσε ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός για εκείνην.
Η «σχέση» ESM και Ελλάδας παραμένει στενή και ζωντανή για τα επόμενα 45 χρόνια (!) μέχρι το 2070 που θα πρέπει να εξοφλήσει όσα δανείστηκε -εκτός αν μπορέσει να τα αποπληρώσει πρόωρα όπως σταδιακά ήδη επιχειρεί προεξοφλώντας τα τελευταία χρόνια τα πιο «ακριβά» τμήματα του εξωτερικού δημοσίου χρέους της.
Σε αυτό περιλαμβάνονται τα 61,9 δισ. ευρώ τα οποία έλαβε τμηματικά στην τετραετία 2015-2018, ενώ είχαν προηγηθεί και άλλα 141,8 δισ. από τον EFSF (πριν μετεξελιχθεί σε ESM) κατά το 2ο πρόγραμμα διάσωσης, των ετών 2012-2015 (μαζί με την αναχρηματοδότηση κατά το PSI).
Τα δάνεια αυτά συνοδεύονταν από σκληρές μεταρρυθμίσεις στο ασφαλιστικό, τη φορολογία και το δημόσιο – μέτρα που σημάδεψαν μια ολόκληρη γενιά Ελλήνων.
Σήμερα, η Ελλάδα όχι μόνο εξοφλεί κανονικά τα δάνειά της, αλλά προχώρησε και σε προγραμματισμένες πρόωρες αποπληρωμές με την έγκριση του ίδιου του ESM. Από αποδέκτης αυστηρών όρων, η χώρα μετατρέπεται σε διαμορφωτή όρων για άλλους.
Πρακτικές συνέπειες
Αυτό που φαινόταν αδιανόητο πριν μια δεκαετία είναι πλέον πραγματικότητα, έχει όμως και πολλαπλές συνέπειες:
· Αναβάθμιση ρόλου: ο Πιερρακάκης δεν εκπροσωπεί πια μόνο την Ελλάδα και δεν θα αποφασίζει μόνο για την ελληνική οικονομία. Θα συντονίζει την οικονομική πολιτική ολόκληρης της Ευρωζώνης ή θα διαμορφώνει προγράμματα στήριξης για άλλες χώρες, ενισχύοντας το ρόλο και τη φωνή της χώρας σε ΕΕ, ΔΝΤ, Παγκόσμια Τράπεζα και G7.
· Καταξίωση: μόλις πριν λίγα χρόνια η θέση της Ελλάδας στο ευρώ αμφισβητείτο ανοιχτά, ενώ σήμερα που η χώρα ανέκαμψε οικονομικά, βρίσκεται στον πυρήνα των σημαντικότερων οργάνων άσκησης οικονομικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
· Ενισχυμένη εμπιστοσύνη: η στήριξη και η ψήφος που έλαβε ο Πιερρακάκης από ισχυρούς εταίρους, όπως η Γερμανία, δείχνει εμπιστοσύνη στις δυνατότητες της ελληνικής οικονομίας και πολιτικής.
· Έλεγχος των εξελίξεων: ως πρόεδρος, θα συμμετέχει στον καθορισμό δημοσιονομικών πολιτικών και επενδυτικών στρατηγικών που αγγίζουν άμεσα τα ελληνικά συμφέροντα.
· Διαπραγματευτική ισχύς: η θέση αυτή δίνει στην Ελλάδα πρόσβαση στις πιο κρίσιμες συζητήσεις για το μέλλον της Ευρωζώνης, επιτρέποντάς της να διαμορφώνει αποφάσεις πριν ληφθούν.
