Η Ελλάδα αναγνωρίστηκε ως παράγοντας σταθερότητας και ασφάλειας στην περιοχή – Θετική ήταν η παρουσία του Πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, στη «Διεθνή Διάσκεψη για τη Λιβύη» που πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή στο Παρίσι.
Η επόμενη μέρα στη Λιβύη αποτέλεσε το κύριο αντικείμενο της Διεθνούς Διάσκεψης, σε μια προσπάθεια ομαλής μετάβασής της σε συνθήκες ειρήνευσης και προόδου, με την Ελλάδα να συμμετέχει για πρώτη φορά σε ένα τόσο υψηλού επιπέδου γεωπολιτικό γεγονός, με επίκεντρο τη γειτονική χώρα.
Το γεωγραφικό κριτήριο, δηλαδή η μικρή απόσταση που χωρίζει τη Λιβύη από την Ελλάδα (προς το βορρά), την Ιταλία και την Μάλτα, σε σχέση με τους υπόλοιπους συμμετέχοντες στη χθεσινή Διάσκεψη, δεν συνιστά το μοναδικό κίνητρο πρόσκλησης της Αθήνας, αλλά ίσως και το δευτερεύον, καθώς η Ελλάδα αποκτά έντονο βηματισμό περιφερειακού παίκτη στην περιοχή, ιδίως μετά το μπαράζ διμερών συμφωνιών της, όπως με τη Γαλλία και τις ΗΠΑ.
Η αναγνώριση του περιφερειακού ρόλου της Ελλάδας ως παράγοντα σταθερότητας και ασφάλειας στην Ανατολική Μεσόγειο είναι αναμφίβολα ένα μεγάλο κεκτημένο για το διπλωματικό κεφάλαιο της χώρας σε μια εποχή, μάλιστα, μεγάλων γεωπολιτικών ανακατατάξεων, αλλά δεν αποτελεί το μόνο κέρδος για την Αθήνα από το χθεσινό παρόν του Έλληνα Πρωθυπουργού στη -γαλλικής έμπνευσης- διεθνή διοργάνωση.
Αντίθετα, σχεδόν εκκωφαντική υπήρξε η διαφοροποίηση της Τουρκίας ως η μόνη χώρα που εξέφρασε τελικά ενστάσεις αναφορικά με το ζήτημα της απόσυρσης ξένων στρατευμάτων από τη Λιβύη.
«Υπάρχουν ακόμη κάποιες επιφυλάξεις στην τουρκική πλευρά αλλά η ρωσική πλευρά αναγνώρισε ότι αυτό θα μπορούσε να γίνει με αμοιβαίο τρόπο», είπε η καγκελάριος της Γερμανίας, Άνγκελα Μέρκελ, αποτυπώνοντας δημόσια τη ροπή της Άγκυρας προς τη διεθνή απομόνωση. Ακόμη πιο επιτακτικά διατύπωσε το αίτημα απόσυρσης των τουρκικών στρατευμάτων ο Γάλλος Πρόεδρος -και οικοδεσπότης-, Εμανουέλ Μακρόν, καλώντας αμφότερες Τουρκία και Ρωσία να «αποσύρουν χωρίς καθυστέρηση τους μισθοφόρους και τις στρατιωτικές τους δυνάμεις, η παρουσία των οποίων απειλεί τη σταθερότητα και την ασφάλεια της χώρας και ολόκληρης της περιοχής».
Ακόμα, με δεδομένο πως ο Πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν απέβλεπε στρατηγικά στην παγίωση της στρατιωτικής παρουσίας της χώρας του στην ευρύτερη περιοχή, προκειμένου να αποκτήσει την πρωτοβουλία κινήσεων στην νέα κατάσταση που διαμορφώνεται στη Λιβύη, η σαφής αναφορά στο Κείμενο των Συμπερασμάτων (με ελληνική ενθάρρυνση και υποστήριξη και άλλων χωρών) για την «άμεση ανάπτυξη χρονοδιαγραμμάτων» απόσυρσης των ξένων (εκ των οποίων και τουρκικών) δυνάμεων, ερμηνεύεται ως κακός οιωνός για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων της Τουρκίας στο άμεσο μέλλον.
Την ώρα που οι προθέσεις της τουρκικής πολιτικής ηγεσίας αποτυπώθηκαν από νωρίς και πάνω στο ψευδεπίγραφο Τουρκο-λιβυκό σύμφωνο, με το οποίο η Άγκυρα απέβλεπε στην επιβολή ενός αυθαίρετου status quo, παραβιάζοντας την ελληνική ΑΟΖ.
Τρίτον, το κάλεσμα στην Τουρκία να αποσύρει τις δυνάμεις της από τη Λιβύη δεν έγινε σε κενό ισχύος, ούτε σε μια περιφερειακής εμβέλειας πρωτοβουλία, αλλά με παρούσα την Αντιπρόεδρο των ΗΠΑ, Κάμαλα Χάρις, σε μια από τις σπάνιες επισκέψεις της στην Ευρώπη (καθώς είναι επιφορτισμένη και με την «ανάκτηση εδάφους» για τις ΗΠΑ στον Ινδο-Ειρηνικό) και μάλιστα λίγους μήνες μετά την οριστική -και όπως φαίνεται αμετάκλητη- αποχώρηση των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν.
Ο συμβολισμός της παρουσίας της κ. Χάρις (και όχι του επικεφαλής του State Department, Άντονι Μπλίνκεν για παράδειγμα) ενισχύεται ακόμη περισσότερο από το γεγονός ότι η ίδια εκπροσώπησε για πρώτη φορά την Προεδρία των ΗΠΑ επί ευρωπαϊκού εδάφους μετά το τριμερές Σύμφωνο Ασφάλειας (AUKUS) στην έδρα του πλέον «ηττημένου» από αυτό, Γαλλία, εκπέμποντας διπλό μήνυμα: στήριξης αφενός της πολυμερούς λύσης για τη Λιβύη και αφετέρου της γαλλικής πρωτοκαθεδρίας στην ευρύτερη περιοχή.
Ταξίδι Μητσοτάκη στις ΗΠΑ
Μέσα σε αυτά τα συμφραζόμενα, το τετ α τετ της Αντιπροέδρου των ΗΠΑ με τον Έλληνα Πρωθυπουργό στο περιθώριο της Διάσκεψης αποτελεί ένα ακόμη σημαντικό δεδομένο για τη δυναμική της Ελλάδας στο περιφερειακό συσχετισμό ισχύος, καθώς τη συζήτησή τους απασχόλησαν η πρόσφατη υπογραφή της ελληνοαμερικανικής συμφωνίας, αλλά και άριστες σχέσεις των δύο χωρών, ενόψει και της επίσημης επίσκεψης του Έλληνα Πρωθυπουργού στις ΗΠΑ, μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2022.
Επίσης, στα κέρδη της χθεσινής ημέρας συγκαταλέγεται και η απειλή «επιβολής κυρώσεων» (πιθανά από τα Ηνωμένα Έθνη) εναντίον όποιου απειλήσει την πολιτική σταθερότητα στη Λιβύη, δηλαδή οποιοσδήποτε παρεμποδίσει την εκλογική διαδικασία στις 24 Δεκεμβρίου, όπως και συνολικά την ομαλή πολιτική μετάβαση της χώρας, «φωτογραφίζοντας» εμμέσως -πλην σαφώς- τους κυρίως διαφωνούντες, δηλαδή την Τουρκία και τη Ρωσία.
Παράλληλα, στο Κείμενο Συμπερασμάτων, το οποίο προκάλεσε ικανοποίηση στην ελληνική πλευρά, υπάρχει σαφής αναφορά και στην επιχείρηση IRINI και στο έργο που έχει επιτελέσει στην επιτήρηση του εμπάργκο όπλων στη Λιβύη, όταν στην έκθεση του προηγούμενου μόλις μήνα καταγράφονται έξι περιστατικά ενός μόνο κράτους (της Τουρκίας), στα οποία να αρνείται τη συγκατάθεση για επιβίβαση και επιθεώρηση ύποπτων σκαφών.
Οι προθέσεις της Αθήνας για ελληνο-λιβυκή συμφωνία
Συμμετέχοντας στις εργασίες της Διάσκεψης, ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης εκδήλωσε την πρόθεση της Ελλάδας να συνεργαστεί τόσο διμερώς, όσο και ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τη νέα εκλεγμένη κυβέρνηση της Λιβύης, ενώ εξέφρασε και την ετοιμότητα της Αθήνας να επανεκκινήσει τις συζητήσεις για μια συμφωνία οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών με μία πραγματικά αντιπροσωπευτική κυβέρνηση της Λιβύης, που θα συγκροτηθεί με βάση την ελεύθερη βούληση του λιβυκού λαού και θα σέβεται τους κανόνες το Διεθνούς Δικαίου, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές.
Πληροφορίες αναφέρουν ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης τόνισε ακόμη ότι η Ελλάδα, ως γείτονας της Λιβύης, θέλει να δει τον λιβυκό λαό να ζει σε περιβάλλον ασφάλειας και ευημερίας, υπό την καθοδήγηση μιας ισχυρής και με πλήρη λογοδοσία κυβέρνησης, απαλλαγμένης από ξένες επιρροές και δεσμούς με το παρελθόν, με αναγκαία, ωστόσο, προϋπόθεση για την ειρήνευση και σταθεροποίηση της Λιβύης την αποχώρηση όλων των ξένων στρατευμάτων, των ξένων μαχητών και των ξένων μισθοφόρων το ταχύτερο δυνατό.
